Büyüme Üzerine Kısa Notlar: Doğru Kurumlar ve Doğru Politikalar

 

1950'den başlayarak 1970'lerin ilk beş yılına kadar geçen süreç, bugünün gelişmiş ülkelerinin yüksek iktisadi büyüme performanslarına sahne olmuştur. Bu süreç boyunca bu ülkeler yılda %3-4 oranında büyüdüler. Buna karşılık daha önceki dönemde bu oran %2-2.5 olmuştur. Bugünün gelişmiş ülkelerinin bu üstün performansının arka planında Keynezyen bütçe kurumları, piyasaların sıkı denetimi vardır. Bu kurumların daha adil kaynak dağılımı, daha büyük mali istikrar sağlayarak şimdinin gelişmiş ülkelerinin üstün büyüme performanslarına katkıda bulunduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.

Aşağı yukarı aynı dönemde gelişmekte olan ülkelerin büyüme performanslarına bakıldığında ise bu ülkelerin, kalkınmalarının benzer aşamalarındaki bugünün gelişmiş ülkelerinden daha hızlı büyüdükleri görülür. Bu daha hızlı büyümenin bir ve belki de en önemli nedeni, gelişmekte olan ülkelerin kısmen bugünün gelişmiş ülkelerinin geçmişte sahip olduklarından daha gelişmiş kurumlara sahip olmaları olsa gerektir. Zira 1960-80 döneminde bu ülkelerde büyüme hızı yaklaşık %3 olmuştur. Aynı dönemde bugünün gelişmiş ülkelerinin büyüme hızı yıllık %1.5 civarında olmuştur.

Rakamların söylediği, doğru kurumların iktisadi büyümeyi doğrudan etkilediğidir. Ancak rakamların söylediğini nüanse etmek, doğru kurumların ancak doğru politikalarla bir araya geldiğinde büyümeyi sağlayacağını söylemek gerekir. Zira son yirmi yılda kalkınmakta olan ülkeler kurumlarının niteliğini hızla iyileştirdikleri halde, bu ülkelerin büyümelerinde yavaşlamalar yaşanması doğru kurumların yanında doğru politikaların da önemini ortaya koymaktadır.